مقدّمه، تصحیح و تحشیه کتاب کفایه التّعلیم فی صناعه التّنجیم

کتاب های علمی فارسی علاوه بر اهمّیتی که از منظر دانش کهن دارد، به سبب در بر گرفتن ویژگی های لغوی و زبانی زمان تألیف، و نیز احتمال وجود اشعار و اقوال ادیبان پیشین، اشاره به حوادث تاریخی یا زندگی دانشمندانی که شناخت اندکی از آنان داریم و همچنین تأثیری که در متون پس از خود دارد، در حوز? زبان و ادبیّات نیز متونی پر ارزش به شمار می آید. یکی از علومی که پیوندی ناگسستنی با ادبیّات دارد، علم نجوم است. حلّ بسیاری از دشواری های سخن گروهی از شاعران بزرگ زبان فارسی همچون: خاقانی، نظامی، انوری و... با دانستن احکام نجوم میسّر می شود. از سوی دیگر بسیاری از واژه های علمی فارسی که امروز فراموش شده است، در این متون یافت می شود که با شناسایی آن واژگان می توان آنها را در برابر واژه های علمی بیگانه در دانش های امروزی به کار برد. از جمله کتاب های مهمّ در علم نجوم کتاب کفایه التعلیم فی صناعه التنجیم تألیف ابوالمحامد غزنوی، منجّم، ریاضیدان، ادیب و فیلسوف بزرگ سد? ششم هجری است که در سال 542هـ. نوشته شده است. علی رغم اهمّیتی که این کتاب هم از لحاظ نثر فارسی و هم از نظر دانش نجوم کهن داشته، تاکنون کسی به تصحیح علمی آن دست نیازیده است. در این رساله کوشش می شود ضمن انجام تصحیحی علمی و به دست دادنِ نسخه ای پیراسته از این کتاب، از تاریخچ? نجوم و تقسیم بندی های آن، جایگاه نجوم در ایران و تمدّن اسلامی، زندگی و آثار ابوالمحامد غزنوی ـ که هیچ توصیف روشنی از آن در منابع وجود ندارد و با زندگی نام? دیگران درآمیخته است ـ ویژگی های سبک شناختی و ارزش های علمی و زبانی ـ ادبی کفایه التّعلیم فی صناعه التّنجیم سخن به میان آید.